Deze week wordt de inval in Oekraïne herdacht. Op dezelfde dag viert Estland haar onafhankelijkheid van Rusland. Daarom bespreekt Charge deze maand Kaja Kallas: Europeaan, Estse en buitenlandchef van de EU.

Hoe weerbaar zijn wij als Europeanen? Denktanks en overheidsinstellingen spreken vaak over weerbaarheid, maar in het publieke debat kom ik de term minder regelmatig tegen. ‘Defensie’ des te meer, net als ‘veiligheid’. In het licht van de geopolitieke verschuivingen — volgens sommige experts het begin van een nieuw tijdperk — merk ik dat ik me er veel mee bezighoud.

Elke maand plaatst Charge een kort artikel over een belangrijke Europeaan. Vandaag bespreken we Javier Solana, Europa’s eerste ‘minister van buitenlandse zaken’. Hij was in het eerste decennium van de 21e eeuw dé stem van een steeds machtiger Europa op het wereldtoneel.

Niemand zit te wachten op een decembercolumn, zei mijn collega op vrijdagmiddag, net voor mijn vakantie. Hij had gelijk. Het is een hele kunst om in december iets te schrijven dat niet bol staat van clichés of leest als een goedbedoelde maar uiteindelijk vooral best irritante levensles. En toch schreef ik er eentje.

Elke maand plaatst Charge een kort artikel over een belangrijke Europeaan. Vandaag in de schijnwerpers: Jean Monnet. Gestaag werkte hij aan een droom: de Verenigde Staten van Europa en langzaam maar zeker lijken Europese landen steeds meer dingen samen op de lossen. Net zoals hij had voorspeld.

Elke maand plaatst Charge een kort artikel over een belangrijke Europeaan. Vandaag in de schijnwerpers: Max Kohnstamm, Nederlandse historicus en diplomaat. Vanuit zijn overtuiging dat Europese eenheid de hoeksteen van stabiliteit en welvaart zou betekenen, liet hij duidelijke sporen in de Europese Unie na.

Bij mij dient zich, na een ingrijpende politieke verschuiving, ook vaak al snel de gedachte aan dat alles weer normaal lijkt. Een even nuttige als verraderlijke eigenschap van de menselijke geest. Vandaag zouden duizenden mensen protesteren tegen de voorgenomen bezuinigingen op wetenschap en hoger onderwijs met een belangrijke boodschap: deze aderlating van onze kennissector laten wij niet normaal worden.

In 2024 vraagt Charge studenten die recent hun opleiding hebben afgerond om een artikel te schrijven naar aanleiding van het onderwerp van hun afstudeeronderzoek. Lotte de Keijzer bespreekt de toekomst van de rechtsstaat in de EU.

Elke maand plaatst Charge een kort artikel over een belangrijke Europeaan. Vandaag in de schijnwerpers: Margrethe Vestager, Eurocommissaris voor Mededinging. Binnenkort dient zich een nieuwe Europese Commissie aan, wat het einde van haar tijd bij de commissie betekent. Tijd om terug te blikken op de nalatenschap van deze onpartijdige Deense ‘ijskoningin’. 

Kortgeleden was ik aanwezig bij een mooi project waarin jonge kinderen gevraagd werd om na te denken wat zij het allerbelangrijkste vinden. Wat voor hen van waarde is. En wat hun zorgen over de toekomst zijn. Ik en mijn collega’s van een aantal andere politiek-wetenschappelijke bureaus kregen opnamen te horen waarop kinderen hierover vertelden. “Hebben we over twintig jaar nog groenten?”, vroeg een van de kinderen.  “Zullen er nog bloemen zijn?”, vroeg iemand anders.

In de zesde aflevering van Europa Dichterbij gaan Marnix en Berrie in gesprek met internationale veiligheidsexpert Paul van Hooft. Als hoofdonderzoeker leidt Paul het programma Defensie en Veiligheid bij RAND Europe.

Met het nieuwe optimisme van Kamala Harris en haar Democratische campagne lijkt Europa opgelucht adem te halen. Toch zou een overwinning van Harris Europa niet de luxe bieden om achterover te leunen. In een tijd waarin trans-Atlantische relaties bekoelen, is het niet zo dat een democratische president een veilige toekomst voor Europa zou garanderen. Europa zal, ongeacht de Amerikaanse verkiezingsuitslag, moeten leren om op eigen benen te staan. 

In de vijfde aflevering van Europa Dichterbij duiken Marnix en Berrie met hoogleraar Haroon Sheikh in de rollen van Europa op het veranderende wereldtoneel. Onlangs publiceerde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) het rapport “Nederland in een fragmenterende wereldorde”. Haroon, leider van het project, neemt ons mee in deze fragmenterende wereldorde en de plaats van Europa daarbinnen. Kan Europa zich ontwikkelen tot echte geopolitieke macht en tegelijkertijd haar waarden behouden? Lees hier verder en luister het hele gesprek terug.

In de vierde aflevering van Europa Dichterbij kijken Marnix en Berrie met hoogleraar Henri de Groot (Vrije Universiteit Amsterdam) naar Europa door een economische bril. Waarom wordt de Europese Unie soms eerder beschouwd als belemmering dan als de kracht van onze economie? Hoe brengt de Europese Unie waarden en economie samen? Henri benadrukt dat grotere solidariteit binnen de Europese Unie kan zorgen voor meer stabiliteit in Europa. Lees hier verder en luister het hele gesprek terug.

De Europese Natuurherstelwet heeft als doel de biodiversiteit in Europa te beschermen. Binnen twee jaar moeten alle EU-lidstaten plannen presenteren met maatregelen om de natuur te herstellen. In 2030 moet 30 procent van de bedreigde natuur verbeterd zijn, in 2050 90 procent. De wet werd afgelopen week aangenomen door de Raad van de EU. Sleutelfiguur in deze stemming: Leonore Gewessler. De Oostenrijkse klimaatminister stemde tegen haar eigen regering in voor de wet.

In de derde aflevering van Europa Dichterbij kijken Marnix en Berrie met onderzoeker Elske van den Hoogen door de ogen van de Nederlandse burger naar de Europese Unie. Elske promoveerde onlangs aan de Erasmus Universiteit op denkbeelden onder Nederlanders over de Europese Unie. Er bestaan veel aannames over hoe mensen naar Europa kijken en Elske brengt hierin met haar promotieonderzoek op basis van interviews en surveys de nodige nuance aan. Lees hier verder en luister het hele gesprek terug.

Als directeur van Charge mag ik me doorgaans een beetje onttrekken aan de politieke waan van de dag. Aan de vooravond van deze Europese Parlementsverkiezingen meng ik mij er toch in, omdat er nogal wat op het spel staat. Onze waarden.

Marnix en Berrie gaan in de tweede aflevering van Europa Dichterbij in gesprek met journalist, columnist en schrijver Caroline de Gruyter over de waarden van Europa. Hoe komt het dat Europa haar waarden steeds explicieter lijkt te omarmen? En waarom is het een uitdaging om de successen van Europa als zodanig te zien? Caroline legt uit waarom de acceptabele compromissen van Europa volgens haar precies de kracht van de Europese Unie laten zien. Lees hier verder en luister het hele gesprek terug.

In aanloop naar de Europese parlementsverkiezingen neemt Charge de belangrijkste Europese instellingen onder de loep: vandaag bespreken we het Europese Parlement.

Het is 1970. Er heerst grote onrust en ontevredenheid in het communistische Polen. Arbeiders protesteren fel tegen de slechte werkomstandigheden en hoge voedselprijzen. Lech Wałęsa, geboren op 29 september 1943 in Popowo, Polen, werkt als elektricien in de Lenin scheepswerf in Gdańsk. Als echte vakbondsman sluit hij zich aan bij de protestbeweging en wordt een leidende figuur. Onder zijn leiding wordt Solidarność (Solidariteit) opgericht, de eerste onafhankelijke en erkende vakbond in een communistisch land, die arbeiders, intellectuelen en de kerk samenbrengt.