Javier Solana: De stem van Europa op het wereldtoneel
Elke maand plaatst Charge een kort artikel over een belangrijke Europeaan. Vandaag bespreken we Javier Solana, Europa’s eerste ‘minister van buitenlandse zaken’. Hij was in het eerste decennium van de 21e eeuw dé stem van een steeds machtiger Europa op het wereldtoneel.
De Spaanse Javier Solana leek in de wieg gelegd voor de internationale politiek. Afkomstig uit een familie van Nobelprijswinnaars en hoogleraren raakte hij al tijdens zijn studententijd betrokken bij het verzet tegen Franco (1935-1975). Vanaf 1976 maakte hij razendsnel carrière binnen de Arbeiderspartij. Vooral vanwege zijn neiging tot het sluiten van compromissen, zijn uitzonderlijke netwerk en zijn discretie werd hij al snel een sleutelfiguur in de Spaanse politiek.
“Make no enemies, and never ask a question to which you do not know or like the answer”
Dit was ook een van de redenen dat hij in 1995 tot Secretaris-Generaal van de NAVO en in 1999 tot de eerste Hoge Vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU werd gekozen. Een functie die momenteel door de Estse Kaja Kallas wordt vervuld. Solana werd hét telefoonnummer dat de Amerikaanse president kon bellen als hij ‘iets’ wilde met Europa (Kissinger).
Het Verdrag van Nice (2001) betekende een hervorming van de Europese instellingen zodat zij na de uitbreiding van de EU tot 27 lidstaten goed zou blijven functioneren. In 2004 traden tien landen toe: Tsjechië, Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slowakije en Slovenië in 2007 volgden Bulgarije en Roemenië.
Toen in 2003 het Verdrag van Nice in werking trad en een jaar later de EU met 10 lidstaten uitbreidde, grensde het blok aan landen als Wit-Rusland, Oekraïne, Syrië en Israël. Met zoveel nieuwe landen en andere buitengrenzen was een nieuw gemeenschappelijk buitenlandbeleid noodzakelijk. Namens de EU onderhandelde Solana over nieuwe grenzen in de Balkan, speelde hij een rol in een poging het conflict tussen Israël en de Palestijnse Gebieden op te lossen, hij was betrokken bij de onderhandelingen met Iran over de nucleaire installaties en besprak al in 2005 het eventuele lidmaatschap van Oekraïne van de EU. Kortom, hij bekommerde zich, zoals Claude Juncker het in 2006 formuleerde, namens Europa om “fragile states, fragile regions en destroyed interrelationships”.
Met een groot gevoel voor rechtvaardigheid was Javier Solana het gezicht van Europa geworden en zorgde hij ervoor dat Europa in tien jaar tijd een ‘beschaafde’ speler van het wereldtoneel werd.
Bronnen
Clark, W. K. (2001). Waging modern war. New York, NY: Perseus Books Group.
Europees Parlement. (z.d.). Verdrag van Nice. https://www.europarl.europa.eu/about-parliament/nl/in-the-past/the-parliament-and-the-treaties/treaty-of-nice
European External Action Service (EEAS). Javier Solana (2014, 9 januari). https://eeas.europa.eu/archives/javier-solana/
Fox News (2014, 20 november). Kissinger says calling Europe quote not likely his. https://www.foxnews.com/world/kissinger-says-calling-europe-quote-not-likely-his
Karlspreis. (z.d.). https://www.karlspreis.de/en/laureates/javier-solana-madariaga-2007/biography
Lecture by Javier Solana. (z.d.). Parlement.com. https://www.parlement.com/id/vjbfn8cixkvs/lecture_by_javier_solana
Weiss-Intermedia GmbH Monschau. (z.d.). Internationaler Karlspreis zu Aachen - News. https://web.archive.org/web/20070105051208/http://www.karlspreis.de/index.php?id=32&doc=62
Volkskrant. (2009, 5 juli). Solana houdt het voor gezien. https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/solana-houdt-het-voor-gezien~b29c7613/
