Leonore Gewessler: Europa’s groene geweten
Elke maand plaatst Charge een kort artikel over een belangrijke Europeaan. Vandaag in de schijnwerpers: de Oostenrijkse klimaatminister Leonore Gewessler. Zij stemde eerder deze maand tegen haar eigen regering in en redde zo op het laatste moment de Europese Natuurherstelwet.
De Europese Natuurherstelwet heeft als doel de biodiversiteit in Europa te beschermen. Binnen twee jaar moeten alle EU-lidstaten plannen presenteren met maatregelen om de natuur te herstellen. In 2030 moet 30 procent van de bedreigde natuur verbeterd zijn, in 2050 90 procent. De wet werd afgelopen week aangenomen door de Raad van de EU. Sleutelfiguur in deze stemming: Leonore Gewessler. De Oostenrijkse klimaatminister stemde tegen haar eigen regering in voor de wet.
Gewessler is geboren in Graz, een stad in Centraal-Oostenrijk. Ze studeerde politicologie aan de Universiteit van Wenen en maakte naam als milieuactiviste. In Brussel bouwde ze mee aan de toen nieuwe Green European Foundation. Na drie jaar werd ze directeur van de Oostenrijkse milieuorganisatie Global 2000. Daar blijft ze zich inzetten voor milieubescherming en voerde onder meer actie tegen het omstreden TTIP-handelsverdrag tussen de EU en de Verenigde Staten. In 2020 werd Gewessler minister van Klimaat, Energie en Technologie namens de Groenen.
Met gedurfde keuzes transformeerde ze stap voor stap haar ministerie. De coronaperiode gebruikte ze als een kans. Zonder op de voorgrond te treden, voerde ze geleidelijke hervormingen door, altijd met een groene toekomst voor ogen. Onder haar leiding wordt een CO2-taks ingevoerd voor bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken, krijgen Oostenrijkers een ‘klimaatbonus’, en wordt binnenkort statiegeld op flessen ingevoerd. Daarnaast rijdt er sindskort een nieuwe nachttrein naar Wenen.
Vastberaden daagt ze ook de EU uit. Vorige jaar spande Gewessler als minister een rechtszaak aan tegen de Europese Commissie, omdat ze het niet eens was met welke energiebronnen als duurzaam werden opgenomen in de taxonomie. De zaak loopt nog en een uitspraak wordt in 2025 verwacht.
Gewesslers redding van de Natuurherstelwet leidde tot een aanklacht wegens machtsmisbruik. De Oostenrijkse bondskanselier stapt naar het Europese Hof van Justitie, omdat Gewessler volgens hem niet grondwettelijk heeft gehandeld. De aanklacht heeft volgens experts weinig kans van slagen. De implementatie van de wet wacht waarschijnlijk grote uitdagingen in de uitvoering ervan, maar Europa’s groene geweten kreeg met Gewesslers actie een stem en een gezicht.
Bronnen
Council of the EU. (2024, 17 juni). Nature restoration law: Council gives final green light.
Linsinger, E. (2022, 18 februari). Leonore Gewessler: Diese Frau verändert unser Leben. Profil.
Rankin, J. (2023, 18 april). EU faces legal action after including gas and nuclear in ‘green’ investments guide. The Guardian. https://www.theguardian.com/environment/2023/apr/18/eu-faces-legal-action-gas-nuclear-green-investments-guide-european-commission
Reuters (2022, 7 oktober). Anti-nuclear Austria files legal challenge to EU green investment rules.
Waarlo, N. (2024, 17 juni). Oostenrijkse klimaatminister die in haar eentje natuurherstelwet redde, is ‘kalme en gedisciplineerde dossiervreter’. De Volkskrant. https://www.volkskrant.nl/economie/oostenrijkse-klimaatminister-die-in-haar-eentje-natuurherstelwet-redde-is-kalme-en-gedisciplineerde-dossiervreter~b467c88e/
