Jean Monnet: Visionair in de luwte
Elke maand plaatst Charge een kort artikel over een belangrijke Europeaan. Vandaag in de schijnwerpers: Jean Monnet. Gestaag werkte hij aan een droom: de Verenigde Staten van Europa en langzaam maar zeker lijken Europese landen steeds meer dingen samen op de lossen. Net zoals hij had voorspeld.
Al op jonge leeftijd wist Jean Monnet (1888-1979) dat de afzonderlijke Europese landen te klein waren om hun inwoners voldoende welvaart en sociale ontwikkeling in de toekomst te garanderen. De periode dat hij in de Verenigde Staten en China woonde, versterkte dit besef. De grootsheid van het landschap, de dichtbevolkte steden, het enorme potentieel: een versplinterd Europa zou tegen deze grootmachten geen standhouden.
Een heel leven wijdde hij aan het tot stand brengen van deze ‘ever closer union’. Zijn idee dat economische integratie de basis zou leggen voor een militaire en politieke unie die alle landen en burgers voordeel zou opleveren, leidde in 1952 tot het vrij verhandelen van kolen en staal tussen Duitsland, Frankrijk, Italië en de Benelux (Oprichtingsspeech EGK, pag. 21 ).
Jean Monnet was niet alleen die keurige heer in grijs driedelig: hij was slim, vriendelijk, grappig én charmant. Toen hij in 1929 op een feestje in Parijs de twintig jaar jongere – en getrouwde – Italiaanse kunstenares Silvia Giannini ontmoette, viel hij als een blok voor haar. En zij voor hem. Een hartstochtelijke affaire volgde, maar om samen te kunnen zijn, moesten zij naar Moskou om Silvia’s huwelijk te beëindigen (eenzijdige ontbinding was in Nederland pas vanaf 1971 mogelijk!) en met elkaar te trouwen. Silvia bleef zijn grootste steun en muze gedurende hun 45 jaar samen. Meer over zijn avontuurlijk leven, klik hier.
Maar dat was slechts het begin. Vanuit een boerderij in Noord-Frankrijk was hij de onzichtbare maar drijvende kracht achter het Verdrag van Rome (1957), de Europese Gemeenschap (1967), de Europese Raad (1974) en het – direct gekozen – Europees Parlement (1979). Hij greep verschillende crises aan, zoals de oliecrises in ’73, om verdere integratie te bevorderen en gebruikte zijn invloed om belangrijke verdragen tot stand te brengen.
People only accept change when they are faced with necessity, and only recognize necessity when a crisis is upon them. (Memoires, pag. 109)
Met een enorm netwerk – in zijn adresboekje stond iedereen die ertoe deed: van Schuman, Kohnstamm en Schmidt tot Churchill, Keynes, Foster Dulles, Eisenhower en zelfs Chiang Kai-shek – en grote visie werd Monnet een van de ontwerpers van het huidige Europa. Zijn uitspraak: zorg dat mensen samenwerken en laat hen zien dat voorbij hun verschillen en geografische grenzen er een gemeenschappelijke belang ligt, is actueler dan ooit.
Bronnen
Biography - Institut Jean Monnet. (2022, 15 september). Institut Jean Monnet. https://institutjeanmonnet.eu/en/jean-monnet/the-man/
Fondation Jean Monnet pour l’Europe. (2024, 3 december). Fondation Jean Monnet pour l’Europe. https://jean-monnet.ch/
Jean Monnet, a founding father of Europe. (z.d.). Europeana. https://www.europeana.eu/en/exhibitions/the-jean-monnet-house/jean-monnet-a-founding-father-of-europe
Monnet, J. (1952, 11 september). Speech by Monsieur Jean Monnet, President of the High Authority. The Opening Session Of The Common Assembly, Straatsburg, Frankrijk. https://ec.europa.eu/historical_archives/archisplus/files/MONNET_1952_09_11_EN.pdf
Monnet, J. (1978). Memoirs (First edition). Doubleday & Company, Inc. https://ia801301.us.archive.org/34/items/MonnetJeanMemoirs/Monnet%2C%20Jean%20-%20Memoirs.pdf?utm_source=chatgpt.com
